Participeren betekent meedoen of deelnemen aan planvorming. Als de omgeving meedenkt met de gemeente, zorgt dat voor meer draagvlak in de samenleving. Participatie is een belangrijk onderdeel van de Omgevingswet. Iedereen mag participeren.
Op de website 'Toolkit Omgevingswet' vindt u een korte film(externe link), waarin de regels voor participatie die in de Omgevingswet staan worden uitgelegd. Dit filmpje vindt u ook in de bijgevoegde downloadtabel.

Doel van participatie

Het doel van participatie is dat inwoners mee kunnen denken over een plan of idee, zodat de overheid een goed besluit kan nemen. Dit vergroot het draagvlak in de samenleving.
Het doel is dat de overheid inwoners en ondernemers vroegtijdig betrekt bij plannen, ontwikkelingen en activiteiten in de leefomgeving. Dat geldt ook voor particuliere initiatieven. Betrokkenen goed en op tijd informeren zorgt voor minder weerstand.

Participatie door inwoners, ondernemers of organisaties?

Inwoners, ondernemers en organisaties mogen ook zelf ideeën inbrengen bij de gemeente. De Omgevingswet moedigt mensen met een idee of plan (initiatiefnemers) aan om aan participatie te doen. Het is belangrijk dat ook zij aan andere betrokkenen vragen om mee te denken. Iedereen kan initiatiefnemer zijn: een inwoner of ondernemer, maar ook organisaties of de overheid.
Is er een vergunning nodig voor de uitvoering van het plan? Dan moet de aanvrager aangeven of de omgeving bij de plannen betrokken is, hoe dat is gedaan en wat met de inbreng is gedaan.

Wanneer en voor wie is participatie verplicht?

Soms zegt de nieuwe Omgevingswet dat participatie een verplicht onderdeel is van een nieuw plan. Overheden zijn verplicht om aan participatie te doen bij de voorbereidingen van een omgevingsvisie, omgevingsplan, programma, projectbesluit, omgevingsverordening en waterschapverordening.
Een initiatiefnemer (diegene met een plan of idee) wordt aangemoedigd om aan participatie te doen, maar is dat niet verplicht volgens de nieuwe Omgevingswet. Er geldt 1 uitzondering: een gemeenteraad kan gevallen aanwijzen waarin participatie wèl verplicht is. Het gaat dan om activiteiten die niet binnen het omgevingsplan vallen en waarvoor een vergunning nodig is.

Krijg je geen vergunning als je niet aan participatie hebt gedaan?

Een aanvraag die valt onder de Omgevingswet wordt beoordeeld door verschillende overheden, dit verschilt per aanvraag. De provincie, het waterschap en de gemeenten werken hierin samen. De overheid weegt alle belangen af om tot een besluit te komen. Participatie draagt bij aan een goede afweging. Als er geen participatie heeft plaatsgevonden, is dat echter geen reden om een vergunningaanvraag te weigeren.

Uitzondering

Als het om een uitzonderingsgeval gaat (activiteiten die buiten het omgevingsplan vallen en waarvoor een vergunning nodig is), dan kan de aanvraag buiten behandeling worden gelaten als er geen participatie is toegepast.

Documenten